افسردگی صبحگاهی چیست؟

دلایل ابتلا به افسردگی صبحگاهی چیست؟

در سال ۲۰۱۳، تحقیقی انجام شد که نشان می‌داد ساعت زیستی در افراد مبتلا به افسردگی دچار اختلال می‌شود.

این اختلال از دلایل عمده افسردگی صبحگاهی است. به‌طور کلی، بدن انسان ساعتی داخلی در ۲۴ ساعت شبانه‌روز دارد که باعث می‌شود در هنگام شب، حالتی خواب‌آلود پیدا کند و صبح‌ها سرحال و هوشیار باشد. به این چرخۀ خواب‌وبیداریِ طبیعی ساعت زیستی می‌گویند.
 

هورمون‌ها

ریتم و تنظیمات بعضی از هورمون‌ها مانند کورتیزول و ملاتونین باعث می‌شوند بدن برای قرارگرفتن در موقعیت‌های خاص آماده شود؛ برای مثال، زمانی که خورشید طلوع می‌کند، کورتیزول در بدن ترشح می‌شود.

این هورمون به بدن کمک می‌کند در طول روز فعال و هوشیار بماند. کورتیزول فشار خون، قند خون، ضربان قلب و میزان نفس‌کشیدن در دقیقه را افزایش می‌دهد.

در بلندمدت، کورتیزولِ زیاد مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، فقدان تمرکز و اختلال در حافظه را به ‌همراه می‌آورد.

معمولا بعد از بیدارشدن، سطح کورتیزول افزایش می‌یابد؛ البته بدن هم در مقابل آن واکنش نشان می‌دهد و باعث آرام‌شدن و کاهش کورتیزول می‌شود.

با غروب خورشید هم پای هورمون دیگری یعنی ملاتونین به میان می‌آید؛ هورمونی که بدن را به‌سمت دنیای خواب و خواب‌آلودگی می‌کشاند.

زمانی‌که این ریتم و نظمِ هورمون‌ها به‌ هم می‌خورد، بدن شروع به تولید هورمون‌ها در زمانی نامناسب می‌کند.

چنین روندی روی روان و جسم اثرات نامطلوب می‌گذارد؛ برای نمونه، تولید ملاتونین در روز سبب خواب‌آلودگی و بداخلاقی در صبح می‌شود.
 

التهاب

دانشمندان مقدار زیادی از ماده‌ای شیمیایی موسوم به اینترلوکین-۶ در مغز افراد مبتلا به افسردگی، اسکیزوفرنی و اختلالات روانی دیگر پیدا کرده‌اند.

مقدار این ماده در افرادِ مختلف در زمان‌های گوناگون دچار نوساناتی است؛ اما در صبحگاه در بیشترین میزان خود قرار دارد.

نتایج یک پژوهش نشان داده اینترلوکین-۶ در بعضی از افراد در طول شب افزایش می‌یابد و در زمان رسیدن کورتیزول به بیشترین مقدار خود، آن نیز به پیک یا نقطه اوجش می‌رسد.

ماده اینترلوکین-۶ به‌واسطه وجود التهاب در بدن تولید می‌شود؛ پس التهاب هم روی ترشح کورتیزول و افسردگی صبحگاهی تأثیراتی دارد.

افسرده‌بودن نیز به‌طور کلی، موجب شکل‌گیری افسردگی صبحگاهی می‌شود. البته این را هم یادتان باشد که نداشتن خواب باکیفیت هم به افسرده‌شدن دامن می‌زند.


 

نشانه‌های افسردگی صبحگاهی چیست؟

افراد مبتلا به افسردگی صبحگاهی هنگام بیدارشدن در صبح علائم و نشانه‌های شدیدی مانند غم و افسردگی را احساس می‌کنند؛ اما به‌مرور، در طول روز، از نگرانی و حالات ناخوشایندشان کاسته می‌شود.

از علائم و نشانه‌های افسردگی صبحگاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دشواری انجام کارهای ساده مانند دوش‌گرفتن یا آماده‌کردن صبحانه؛

تأخیر در عملکرد شناختی مغز (مه مغزی و قفل‌شدن توان فکری)؛

ازدست‌دادن اشتیاق به کارهای موردعلاقه سابق؛

دشواری در بیدارشدن و جدایی از رختخواب؛

تغییر اشتها به‌شکل پرخوری یا بی‌اشتهایی؛

دچاربودن به احساس خلأ و بی‌حسی؛

پُرخوابی یعنی خوابیدن بیش از حد؛

کمبود انرژی شدید در شروع روز؛

احساس اضطراب و ناامیدی؛

نداشتن تمرکز و توجه. 1
 

تشخیص افسردگی صبحگاهی

پزشکان برای تشخیص این بیماری، از فرد در مورد حالات روحی او در طول روز سوال می‌ کنند. همچنین سوالاتی در مورد خواب، وزن و اشتها نیز پرسیده می شود. پزشک یا درمانگر طول مدت علائم را بررسی می کنند و احتمال بهبودی را در بیمار ارزیابی می کنند.

بیماری های مشابه به افسردگی در بیمار بررسی می شوند و هر یک رد می شوند تا تشخیص قطعی ممکن شود.

اطلاع از داروهای مصرفی و سابقه پزشکی بیمار نیز برای بررسی احتمال ابتلا به افسردگی ضروری است.

برای بررسی احتمال ابتلا به افسردگی صبحگاهی سوالات زیر از بیمار پرسیده می شود:

حال روحی تان صبح ها بدتر است یا شب ها؟

آیا صبح ها به زور از رختخواب بیرون می آیید؟

آیا حالات روحی شما در طی روز تغییر می کند؟

دچار اشکال در تمرکز هستید؟

آیا اخیرا در زندگی روزانه شما تغییری به وجود آمده است؟

چه چیزی حالتان را بهتر می کند؟


 

درمان افسردگی صبحگاهی

در صورتی که افکار خودکشی یا آسیب رسانی به خود وجود داشته باشد، هر چه سریع‌تر باید به متخصص روانشناسی ارجاع داده شود.

درمان‌های زیادی برای افسردگی وجود دارند که پرکاربردترین آن‌ها به شرح زیر می باشند:
 

1. روان‌درمانی

در روان درمانی به فرد کمک می‌شود تا الگو‌های فکری منفی و اشتباه خود را شناخته و آن‌ها را با الگو‌های مثبت جایگزین نماید.

در جلسات درمانی بیمار از همه لحاظ ارزیابی شده و بهترین درمان اتخاذ می‌شود.
 

2. دارودرمانی

درمان با کمک دارو‌های ضد افسردگی و ضد روانپریشی در کاهش علائم تاثیرگذار است، اما از طرفی آزمون و خطا برای یافتن بهترین دارو نیز زمان زیادی می‌برد.

همچنین با دارو درمان به طور قطعی صورت نمی گیرد.
 

3. تحریک مغز

در وضعیت های حاد و بیماری‌های خاص از تحریک‌های مغزی استفاده می‌شود.  از روش‌های تحریک معز می‌توان به الکتروشوک و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری اشاره کرد. در برخی موارد این روش در درمان افسردگی‌های ماژور و مزمن نیزنتایج مطلوبی داشته است.
 

راهکارهای موثر در درمان افسردگی صبحگاهی

با استفاده از برخی راهکارهای ساده می‌توانید افسردگی صبحگاهی خود را تا حد زیادی بهبود بخشید.

این راهکارها عبارتند از:
 

1. خواب و استراحت کافی

در صورتی که شب‌ها به موقع و به اندازه کافی بخوابید، افسردگی و بدخلقی‌تان در هنگام صبح به صورت چشمگیری کاهش می‌یابد.

برای داشتن یک خواب راحت و باکیفیت در شب می‌توانید اتاق خود را کاملا تاریک کرده و محرک‌های مزاحمی همچون سروصدا، تلویزیون و تلفن همراه را از خود دور کنید. بیدار شدن پس از یک خواب 8 ساعته خوب احساس سرزندگی را در شما افزایش داده و افسردگی‌تان را از بین می‌برد.
 

2. آمادگی کافی

قبل از به خواب رفتن تمام کارهای روز بعد خود را انجام دهید. مثلا لباس‌هایتان را آماده کرده و در دسترس خود قرار دهید.

در این صورت انرژی و تمایل‌تان برای بیدار شدن از خواب بیشتر می‌شود.
 

3. ورزش کردن 

ورزش منظم و خصوصا در محیط های باز، موجب کاهش علائم افسردگی صبحگاهی می‌گردد.

ورزش کردن در صبح، بی خوابی را کاهش داده و موجب سرزندگی می‌شود.
 

4. نوردرمانی

نور تاثیر بسیار زیادی و مفیدی بر روحیه انسان می‌گذارد. برای کاهش افسردگی صبحگاهی، پس از بیدار شدن از خواب پرده‌ها را کنار زده و خود را در معرض نور خورشید قرار دهید.

دیگر روش‌های موثر در درمان افسردگی می‌توان به طب سوزنی، مدیتیشن و یوگا اشاره کرد.

این فعالیت‌ها می‌توانند در بهبود و شادابی شما تاثیر بسیاری بگذارند، اما نباید جایگزین قطعی درمان‌های پزشکی شوند.

مانند انواع دیگر افسردگی، افسردگی صبحگاهی نیز قابل‌درمان است. اگر فکر می‌کنید به این مشکل دچار هستید با پزشک‌ صحبت کنید.

پزشک بهتر می‌داند چه درمانی را برایتان تجویز کند. لطفا اگر دچار افسردگی صبحگاهی هستید، از تجاربتان برایمان بگویید. 3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.simiaroom.com
3.www.honarehzendegi.com